مقاله بررسی فضا در معماری

بخشهایی از متن:

مقدمه :

وابستگی انسان به فضا ، ریشه های عمیقی دارد . این دلبستگی از نیاز به درك روابط اجتماعی انسان ، جهت كسب مفهوم و فرمانروایی بر دنیای حوادث و رویدادها سرچشمه می گیرد . بشر بین خود و اشیاء رابطه ایجاد می كند . بدین معنی كه وی خود را به طریق فیزیولوژی با اشیاء وفق داده و ایجاد سازگاری می كند . چون حركات بشر در فضا انجام می شود ، لذا فضا بیان كننده وجه ویژه ای از ایجاد ارتباط میان انسان ها و میان انسان ها و محیط نبوده بلكه صورتی است جامع از هرگونه ایجاد ارتباط و دربرگیرنده آن . بنابراین می توان بر این نكته تاكید كرد كه فضا فقط یك جنبه از ایجاد ارتباط كلی است .

در عهد باستان دو نوع تعریف ، مبتنی بر دو گرایش فكری برای فضا یافت می شود : تعریف افلاطون كه فضا را همانند یك هستی ثابت و از بین نرفتنی می بیند كه هر چه به وجود آید در داخل این فضا جای دارد .

تعریف ارسطویی كه فضا را به عنوان Topos یا مكان بیان می كند و آن را جزئی از فضای كلی تر می داند كه محدودة آن با محدودة حجمی كه آن را در خود جای داده است ، تطابق دارد .

...

فضای معماری چه نوع فضایی باید باشد ؟

تاكنون نظریه های متعددی دربارة فضا ارائه شده است . مسلم است كه فضای معماری زیر مجموعة مبحث بزرگتری تحت عنوان فضا است . كریستین نوربرگ شولتز در كتاب هستی ، فضا ، معماری به غیر از فضای معماری از 5 نوع فضای دیگر سخن می گوید :

1-فضای عملی یا فضای پدیده های طبیعی و بیولوژیكی ؛

2-فضای ادراك و جهت یابی آنی انسان در محیط ؛

3-فضای هستی مربوط به تصویر و سیمای تثبیت شدة جهان در ذهن انسان ؛

4-فضای شناخت جهان فیزیكی كه مربوط به ادراك علمی می شود ؛

5-فضای تجریدی روابط منطقی .

فضای معماری نوع خاصی از فضا است كه با پنج فضای فوق به گونه ای مرتبط است . در این تقسیم بندی مشاهده می شود كه از 1 به 5 ، مسایل از عینی به ذهنی میل می كنند، به گونه ای كه فضای پنجم كاملاً ذهنی است . معماری به لحاظ خصلتی كه دارد ، بر عكس از جهان تجرید آغاز می كند و یه عینیت می انجامد . اولین ایده های معماری می توانند از مسائلی كاملاً تجریدی ماند مبانی پروژه ، الگوهای هندسی یا دیاگرام های تحلیلی كاربریها متولد شوند . در نهایت ، فضای ساخته شدة محیطی مصنوع و فیزیكی است كه در آن ، علاوه بر پرورش ذهن ، فعالیت های طبیعی و بیولوژیكی انسان نیز صورت می گیرند . بنابراین ، در مراحل مختلف تحقیق یك اثر ، فضای معماری به گونه ای با تمامی موارد ذكر شده در بالا سر و كار دارد . انسان در فضای معماری زندگی می كند ، به فضا فكر می كند و فضا را خلق می كند . رابطه انسان با فضای معماری پیچیده تر از فضای هنری نقاشی و مجسمه سازی است ، زیرا انسان این فضا را از درون نیز تجربه می كند . این رابطه‌ای است روزمره كه بخش مهمی از زندگی انسان را مشروط می سازند . بنابراین فضا در معماری ، هدفی نهایی به شمار می آید . برونو روی ، منتقد ایتالیایی ، می گوید : «معماری هنر ساختن فضا است .» ویگدنون در كتاب مشهور خود ، فضا ، زمان ، معماری ، از فضا به عنوان بحث اصلی و مركزی معماری سخن می گوید . در هر حال ، فضای محیط طبیعی یا فضای فیزیكی جهان ، اگرچه در دوره های مختلف همیشه به گونه ای سمبلیك یا ساختاری ، بر فضای معماری تاثیر گذاشته است تا به امروز ، همواره با فضای معماری تضادی آشكار داشته است .