مقاله مقدمه‌ای بر مهندسی صنایع و سیستم‌ها

بخشهایی مختلف از متن:

چكیده

در این مقاله تاریخچه شكل‌گیری و تكامل مهندسی صنایع و تغییر آن از مهندسی صنایع سنتی به مهندسی صنایع و سیستم‌ها شرح داده می‌شود. مهندسی صنایع و سیستم‌ها، تعریف و جایگاه آن در سازمان بررسی می‌شود. در پایان به برخی از فعالیت‌های مهندسی صنایع و سیستم‌ها اشاره می‌شود. تاریخچه مهندسی صنایع، سیر شكل‌گیری مهندسی صنایع تا جنگ جهانی دوم، تكامل مهندسی صنایع بعد از جنگ جهانی دوم، ارتباط مهندسی صنایع با مدیریت، تحقیق در عملیات، مهندسی سیستم، علوم كامپیوتر، علم آمار، علم مدیریت، مهندسی فاكتورهای انسانی، رشته مهندسی صنایع و سیستم‌ها، تعریف مهندسی صنایع، نقش مهندسی صنایع و سیستم‌ها در سازمان، حوزه‌های فعالیت مهندسی صنایع و سیستم‌‌ها شامل مطالعات امكانپذیری، استقرار كارخانه یا سازمان، طرح‌ریزی واحدهای صنعتی و خدماتی، برنامه‌ریزی حمل و نقل، جانمایی بخش‌ها، ارزیابی كار و زمان، كنترل موجودی، برنامه‌ریزی تولید، سیستم‌های برنامه‌ریزی مواد موردنیاز، برنامه‌ریزی نگهداری و تعمیرات، كنترل كیفیت، مدیریت و كنترل پروژه، برنامه‌ریزی نیروی انسانی و سیستم‌های حقوق و دستمزد، مهندسی فاكتورهای انسانی و سیستم‌های اطلاعات از جمله مباحث این مقاله هستند.

1- تاریخچه مهندسی صنایع

1-1- سیر شكل‌گیری مهندسی صنایع تا جنگ جهانی دوم

اولین فعالیت‌های مهندسی صنایع مربوط به اقتصاددانهای كاربردی و صنعتگرها است كه در حدود سالهای 1800 در انگلستان شكل گرفت. آدام اسمیت ، اقتصاددان معرف اسكاتلندی، در سال 1776 در كتاب ثروت ملل ایده تقسیم كار را برای بهبود بهره‌وری مطرح كرد. پیاده‌سازی این ایده روی فعالیت سوزن سازی در یك كارگاه نشان داد كه با تقسیم فعالیت به چهار عملیات جداگانه، خروجی 5 برابر افزایش یافت. وقتی كه یك كارگر تمام فعالیت را انجام می‌داد در هر روز 1000 سوزن تولید می‌كرد ولی وقتی 10 كارگر به چهار فعالیت تخصصی و جداگانه گمارده شدند می‌توانستند 48000 سوزن تولید كنند. علاوه بر اینكه ظرفیت تولید افزایش یافت، اسمیت نشان داد كه با این ایده هزینه ساخت نیز كاهش می‌یابد.

...

1-2-6- علم مدیریت

علم مدیریت رشته‌ای است كه در ارتباط تنگاتنگ با تحقیق در عملیات در دهه 1960 توسعه یافته است. تكنیكهای مورد استفاده در این رشته همان تكنیكهای تحقیق در عملیات هستند اما تفاوت آن با تحقیق در عملیات در حوزه كاربرد آن است كه بیشتر در امور اداری، بازرگانی و مدیریت صنعتی مطرح می‌گردند. امروزه تفاوتی بین این دو قائل نمی‌شوند و معمولاً با هم و به شكل OR/MS مطرح می‌گردند.

1-2-7- مهندسی فاكتورهای انسانی

سیستم‌های مهندسی صنایع بر خلاف سیستم‌های سخت‌افزاری، مانند مهندسی الكترونیك اغلب تركیبی از انسان و ماشین هستند و طراحی سیستم‌های انسان- ماشین نیازمند تعیین بهترین تركیب از عناصر انسانی و ماشینی است. این نیازمندی ضرورت آگاهی مهندسین صنایع از روانشناسی صنعتی و مهندسی فاكتورهای انسانی را توجیه می‌نماید.

1-3- مهندسی صنایع و سیستم‌ها

شكل‌گیری و تكامل مهندسی صنایع و تعامل آن با حوزه‌های مرتبط طی سالهای 1800 تا 1970 باعث تدوین حوزه یا رشته‌ای به نام مهندسی صنایع و سیستم‌ها شده است. نمودار زیر این روند تكاملی را بیشتر روشن می‌سازد.